Zabezpieczenie roszczenia w toku procesu

Sygn. akt II Cz /16

POSTANOWIENIE

Dnia 9 września 2016 r.
Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie:
Przewodniczący: SSO B (ref.)
Sędziowie: SSO B SSO U
po rozpoznaniu w dniu 9 września 2016 r. w Białymstoku
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa J R
przeciwko A R
o zapłatę
na skutek zażalenia powódki
od postanowienie Sądu Rejonowego w Białymstoku
z dnia 30 czerwca 2016 r., sygn. akt XI C /15
postanawia:
zmienić zaskarżone postanowienie i oddalić wniosek pozwanego o udzielenie zabezpieczenia poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Zastępcę Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Białymstoku w sprawie o sygn. akt Kmp /16.




UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Białymstoku udzielił zabezpieczenia pozwanemu A R poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Zastępcę Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Białymstoku w sprawie o sygn. akt Kmp /16 przeciwko pozwanemu do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w niniejszej sprawie.

Sąd I instancji wskazał, iż postanowieniem z dnia 19 lutego 2015 r. Sąd Rejonowy w Białymstoku zabezpieczył na czas trwania postępowania powództwo J R przeciwko pozwanemu A R przez zasądzenie od pozwanego na rzecz J R tytułem dostarczania środków utrzymania kwotę 200 zł miesięcznie z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat, płatną z góry do 10 dnia każdego miesiąca. Na podstawie tego tytułu wykonawczego komornik na wniosek powódki wszczął postępowanie egzekucyjne w sprawie Kmp /16.

Sąd Rejonowy uznał, że po stronie pozwanej zostały spełnione przesłanki uzasadniające udzielenie zabezpieczenia. Stwierdził, że zgromadzony materiał dowodowy w wysokim stopniu uprawdopodabnia roszczenie pozwanego o zwrot kwot wyegzekwowanych w ramach postępowania egzekucyjnego wszczętego na podstawie postanowienia z dnia 19 lutego 2015 r. Wskazał, iż pozwany uprawdopodobnił, że powództwo może zostać, przynajmniej częściowo, oddalone. Z tych względów na mocy art. 730 § 1 k.p.c. w zw. z art. 7301 k.p.c. w zw. z art. 755 § 1 pkt 3 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożyła powódka, zaskarżając je w całości i zarzucając mu:

obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego postanowienia, tj. art. 7301 § 3 k.p.c., polegającą na pominięciu przy udzieleniu zabezpieczenia pozwanemu potrzeb powódki, która jako osoba pozostająca w niedostatku nie będzie w stanie zaspokoić swych niezbędnych kosztów utrzymania w trwającym postępowaniu,

obrazę art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 231 k.p.c., która mogła mieć wpływ na treść zaskarżonego postanowienia, polegającą na dowolnym ustaleniu, że pozwany uprawdopodobnił, że powództwo chociażby w części może zostać oddalone.

Wskazując na powyższe skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie zasługiwało na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że legitymację procesową do złożenia wniosku o udzielenie zabezpieczenia posiadają strony bądź uczestnicy postępowania, jeżeli uprawdopodobnią roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Udzielenia zabezpieczenia może zatem żądać pozwany, który jest stroną postępowania i to niezależnie od tego, czy złożył powództwo wzajemne. Wydanie postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia uzależnione jest jednakże od uprawdopodobnienia przez uprawnionego podstaw zabezpieczenia, o których mowa w art. 7301 § 1 k.p.c., takich jak: istnienie roszczenia oraz istnienie interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia, zdefiniowanego w § 2 powołanego przepisu. Uprawdopodobnienie roszczenia oznacza uzasadnienie zgłoszonych twierdzeń o istnieniu roszczenia, które ma być zabezpieczone, dające przekonanie o ich prawdopodobieństwie. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje zaś wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.

Trzeba zauważyć, że udzielenie J R postanowieniem Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 19 lutego 2015 r. zabezpieczenia jej roszczenia dochodzonego na gruncie art. 897 k.c. miało służyć uzyskaniu przez powódkę świadczeń jeszcze przed wydaniem w sprawie prawomocnego rozstrzygnięcia. Uwzględniając wniosek pozwanego o udzielenie zabezpieczenia Sąd Rejonowy miał obowiązek szczególnie wnikliwego rozważenia interesów uprawnionej i obowiązanego z tytułu zabezpieczenia. Zdaniem Sądu Okręgowego udzielenie zabezpieczenia pozwanemu poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego w sprawie Kmp /16 nie uwzględnia dostatecznie interesów powódki, która na czas trwania niniejszego procesu uzyskała tytułem zabezpieczenia środki utrzymania w kwocie 200 zł miesięcznie.

Sąd Rejonowy stwierdził, iż udzielił pozwanemu zabezpieczenia poprzez zawieszenie wszczętego postępowania egzekucyjnego w sprawie Kmp /16 – do czasu zakończenia postępowania w niniejszej sprawie, nie dostrzegając tymczasowego charakteru postępowania zabezpieczającego oraz charakteru postanowienia wydanego w trybie udzielenia zabezpieczenia. Podkreślenia wymaga, że istota zabezpieczenia roszczeń, które mają charakter alimentacyjny polega na stworzeniu na czas trwania postępowania prowizorycznej sytuacji, w której obowiązany jest zobligowany do zapłaty określonej sumy pieniężnej. Celem zabezpieczenia nie jest w tym wypadku zapewnienie wykonania przyszłego wyroku, lecz natychmiastowe dostarczanie uprawnionemu środków utrzymania.

Wskazać też należy na regulację art. 742 § 1 k.p.c., zgodnie z którą obowiązany w każdym czasie może żądać uchylenia lub zmiany prawomocnego postanowienia, którym udzielono zabezpieczenia, gdy odpadnie lub zmieni się przyczyna zabezpieczenia. Zatem zmiany, jakie nastąpiły w stanie faktycznym sprawy stanowiącym postawę wydania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia mogą uzasadniać żądanie uchylenia lub zmiany prawomocnego postanowienia o zabezpieczeniu (postanowienie SN z dnia 23 sierpnia 1989 r., II CZ 135/89, LEX nr 8982). Dodać też należy, iż pozwany nie wskazywał na ewentualne roszczenie wobec powódki o naprawienie szkody wyrządzonej wykonaniem zabezpieczenia (art. 746 § 1 k.p.c.). Skarżąca słusznie zaś zwróciła uwagę na nieuzasadnione stanowisko Sądu Rejonowego, iż pozwany będzie miał roszczenie o zwrot kwot wyegzekwowanych na podstawie postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia z dnia 19 lutego 2015 r.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.